Biến trong Python chỉ đơn giản là một thùng chứa để lưu trữ các giá trị dữ liệu. Không giống như các ngôn ngữ khác, chẳng hạn như Java thì Python không có lệnh khai báo một biến do đó bạn tạo một biến ngay khi bạn gán giá trị cho nó lần đầu tiên.
Biến trong Python là gì ?
Biến trong Python là giống như các thùng chứa giá trị. Chúng có thể được sử dụng để lưu trữ mọi thứ từ các kiểu dữ liệu đơn giản như số nguyên và chuỗi đến các cấu trúc dữ liệu phức tạp hơn như danh sách (list) và từ điển (dictionary). Bạn có thể coi chúng như những nhãn dán và gán giá trị cho chúng.
Các biến rất hữu ích vì chúng có thể giúp bạn theo dõi các phần thông tin khác nhau trong chương trình của mình. Ví dụ: Bạn đang viết một chương trình để theo dõi chi phí của mình, bạn có thể muốn sử dụng các biến để lưu trữ số tiền bạn đã chi cho mỗi lần mua hàng. Điều này sẽ dễ dàng hơn nhiều so với việc tự mình ghi nhớ tất cả các giá trị khác nhau.
Tiếp theo chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các cách đặt tên biến khác nhau. Bên dưới là cách đặt tên biến trong Python.
Quy tắc đặt tên biến trong Python
Khi đặt tên biến trong Python bạn cần tuân thủ theo một số quy tắc:
- Tên biến nên có chữ cái, số và dấu gạch dưới
- Tên biến không bắt đầu bằng con số
- Tên biến có phân biệt chữ hoa chữ thường (ten_bien khác với Ten_Bien).
Ngoài ra còn nhiều quy ước mà mọi người cần tuân theo khi đặt tên biến:
- Tên biến phải ngắn gọn và mang tính chất mô tả
- Nếu cần sử dụng nhiều từ trong tên biến thì bạn cần phải phân tách chúng bằng dấu gạch dưới. Ví dụ: tuoi_cua_nguoi_nam=40
Hãy nhớ rõ ràng và ngắn gọn nhất có thể khi đặt tên biến. Điều này sẽ giúp làm cho code của bạn dễ đọc và dễ hiểu hơn. Một số ví dụ về tên biến tốt:
- my_variable
- var_name
- num_of_items
- user_input
Một số ví dụ về tên biến mà bạn nên tránh
- myvariable
- varname
- numofitems
- userinput
Tạo biến trong Python như thế nào ?
Để tạo biến trong Python khá là đơn giản. Bạn chỉ cần sử dụng toán tử gán = để gán giá trị cho một biến. Ví dụ: my_variable=20
Trong ví dụ trên tôi đã tạo một biến có tên là my_variable với giá trị là 20. Sau đó bạn có thể sử dụng biến này cho code của mình bằng cách tham chiếu đến tên của nó.
Ví dụ in giá trị một biến ra màn hình: print(my_variable)
Khai báo biến trong Python như thế nào ?
Không giống như các ngôn ngữ khác, Python không yêu cầu bạn khai báo biến một cách rõ ràng trước khi sử dụng chúng. Điều này có nghĩa là bạn có thể tạo một biến và bắt đầu sử dụng nó mà không cần khai báo. Vì Python là dynamic type language nên các biến được tạo khi bạn gán giá trị cho chúng lần đầu tiên. Ví dụ: my_variable=20
Ví dụ trên sẽ tạo biến my_variable và tự động đặt kiểu biến của nó thành int (số nguyên)
Lưu ý: Các biến chuỗi (string) được khai báo bằng dấu ngoặc đơn hoặc dấu ngoặc kép.
Ví dụ:
x=”ITQAVN.NET“
#tương tự như
x=’ITQAVN.NET‘
Gán lại một biến trong Python
Bạn có thể gán lại các giá trị thuộc các loại khác nhau cho cùng một biến mà không gặp vấn đề gì.
Ví dụ:
my_variable=20
my_variable=”Chào các bạn”
Bây giờ my_variable sẽ thuộc loại string (str). Đây là một trong những lợi ích của việc sử dụng dynamic type language – bạn không cần lo lắng về việc khai báo các biến trước thời hạn; bạn chỉ có thể bắt đầu sử dụng chúng.
Gán nhiều biến cùng lúc
Bạn có thể gán nhiều biến cùng lúc trong Python. Điều này thường hữu ích khi trích xuất nhiều giá trị từ cấu trúc dữ liệu, như danh sách (list) hoặc từ điển (dictionary)
Ví dụ:
a, b = (0, 42)
Trong đoạn code bên trên, chúng ta gán giá trị 0 cho biến a, và giá trị 42 cho biến b. Bạn cũng có thể sử dụng cú pháp này để hoán đổi giá trị của 2 biến:
a,b=b,a
Đoạn code trên thì sẽ lấy giá trị của b gán cho a và ngược lại
Bạn cũng có thể gán nhiều biến từ danh sách:
a, b, c = [0, 42, “hello”]
Điều này sẽ gán giá trị đầu tiên trong danh sách ( 0 ) cho a , giá trị thứ hai ( 42 ) cho b và giá trị thứ ba ( “hello” ) cho c .
Lưu ý: Điều này chỉ hoạt động nếu số lượng biến được gán khớp với số lượng giá trị trong danh sách. Nếu không, bạn sẽ gặp lỗi.
Lấy loại biến trong Python
Việc biết loại biến trong Python sẽ rất hữu ích. Bạn có thể sử dụng hàm type() để tìm hiểu
Ví dụ: type(my_variable)
Điều này sẽ trả về int, str, list, dist, tuple,… tùy thuộc vào loại biến
Bạn hãy xem ví dụ dưới đây:
x = 10
y = “ITQAVN.NET“
print(type(x)) # class ‘int’
print(type(y)) # class ‘str’
Bạn cũng có thể sử dụng hàm isinstance() để kiểm tra xem một biến có thuộc loại nhất định hay không:
isinstance(my_variable, str)
Điều này sẽ trả về True hoặc False tùy thuộc vào việc my_variable có phải là một chuỗi hay không.
Xóa biến trong Python như thế nào ?
Để xóa biến trong Python bạn sử dụng hàm del. Ví dụ:
my_variable = 20
del my_variable
Thao tác này sẽ xóa biến my_variable khỏi không gian tên của bạn. Sau khi chạy mã này, việc cố gắng truy cập my_variable sẽ dẫn đến lỗi.
Bạn cũng có thể xóa nhiều biến cùng một lúc bằng cách sử dụng từ khóa del với danh sách tên biến:
del my_variable, my_other_variable
Điều này sẽ xóa cả my_variable và my_other_variable khỏi không gian tên của bạn.
Nói chung, bạn sẽ không cần phải xóa các biến thường xuyên. Tuy nhiên, có một số trường hợp nó có thể hữu ích:
- Khi bạn đã hoàn thành cấu trúc dữ liệu lớn và muốn giải phóng bộ nhớ
- Khi bạn muốn đảm bảo rằng một biến không thể được truy cập hoặc sửa đổi nữa
- Khi bạn muốn tránh xung đột tên có thể xảy ra với các biến mới
Hãy nhớ rằng sau khi bạn xóa một biến, biến đó sẽ biến mất vĩnh viễn. Không có cách nào để khôi phục nó, vì vậy hãy đảm bảo bạn chỉ xóa các biến mà bạn không còn cần nữa.
Biến cục bộ và biến toàn cục trong Python
Khi làm việc với các biến trong Python, bạn cần lưu ý về phạm vi của biến. Phạm vi của một biến là phần code của bạn nơi biến đó có sẵn. Khi bạn tạo một biến trong Python, đó là biến cục bộ (local variables)hoặc biến toàn cục (global variables).
Biến cục bộ (Local Variables) chỉ khả dụng trong phạm vi mà nó được tạo. Ví dụ: nếu bạn tạo một biến bên trong hàm, biến đó sẽ chỉ khả dụng bên trong hàm đó.
Biến toàn cục (Global Variables) có sẵn trong toàn bộ chương trình. Ví dụ: nếu bạn tạo một biến ở cấp cao nhất của chương trình (bên ngoài bất kỳ hàm nào), biến đó sẽ có sẵn trong toàn bộ chương trình của bạn.
Nói một cách đơn giản, nếu bạn muốn sử dụng cùng một biến trong suốt chương trình của mình, hãy khai báo nó như một biến toàn cục; trong khi đó, nếu bạn muốn sử dụng biến đó chỉ trong một hàm hoặc thủ tục trong code của mình, hãy khai báo biến đó dưới dạng biến cục bộ.
Lưu ý: Nói chung, bạn nên tránh sử dụng các biến toàn cục trong code của mình vì chúng có thể dẫn đến kết quả không mong muốn và khiến code của bạn khó gỡ lỗi.
Dưới đây là ví dụ về Global Variable:
my_var = “Hello, world!”
def my_func():
print(my_var)
Trong ví dụ này, biến my_var được khai báo là Global Variable. Điều này có nghĩa là nó có thể được truy cập từ bất cứ đâu trong chương trình của bạn. Trong hàm my_func() , chúng ta chỉ cần in giá trị của my_var ra màn hình.
Ví dụ, tôi muốn tạo ra global variable bên trong hàm:
def my_func():
my_var = “Hello, world!”
print(my_var)
Trong ví dụ này, biến my_var được khai báo là local variable bên trong hàm. Điều này có nghĩa là nó chỉ có thể được truy cập từ bên trong hàm. Nếu chúng ta cố gắng truy cập biến ngoài hàm thì sẽ xảy ra lỗi
def my_func():
my_var = “Hello, world!”
print(my_var)
Điều này có thể gây ra lỗi vì biến my_var không có sẵn bên ngoài hàm.
Sử dụng từ khóa toàn cục (global) , bạn cũng có thể khai báo các biến là toàn cục bên trong hàm.
Ví dụ:
def my_func():
global my_var
my_var = “Hello, world!”
print(my_var)
Trong đoạn code này, chúng tôi sử dụng từ khóa toàn cục (global) để khai báo biến my_var là global variable bên trong hàm. Điều này có nghĩa là chúng ta có thể truy cập nó từ bất kỳ đâu trong chương trình của mình, thậm chí bên ngoài hàm.
Kết luận: Biến trong Python là gì ? Khai báo biến trong Python như thế nào ?
Biến là một phần thiết yếu của lập trình ở bất kỳ ngôn ngữ nào. Nhìn chung, các biến Python rất dễ tạo và sử dụng. Chỉ cần nhớ chọn những tên có ý nghĩa và không xóa bất kỳ biến nào mà bạn có thể cần sau này. Ngoài ra, hãy cẩn thận với phạm vi thay đổi khi làm việc với các hàm.
